سبک در هنر چه مفهومی دارد؟

• سبک چه معنایی در هنر دارد؟
• آیا سبک هر هنرمند فرق می‌کند؟
• مکتب چیست و چه رابطه‌ای با سبک دارد؟
• شناخت سبک ها چه لزومی برای هنرمند دارد؟

تعریف سبک در هنر

«سبک» در مباحث مربوط به هنر از پر استفاده‌ترین واژه‌ها به شمار می‌رود. در عالم نگارش ترکیب هوشمندانه‌ای از استفاده‌ی سنتی کلمات، با انتخای شخصی و تعریف ناپذیر در ترتیب‌های ادبی، «سبک» نامیده می‌شود. سبک در نقاشی نیز مفهومی نزدیک به تعریف آن در نگارش را دارد. سبک، چگونگی شکل ظاهری و ساختار اثر را متمایز می‌کند، نه کیفیت آن را.

مکتب و رابطه‌ی آن با سبک

برخلاف تصور اولیه سبک به طور معمول برای توصیف روش شخصی هنرمند در بیان اندیشه‌ها و احساساتش به کار می‌رود. اما کاربرد عام این واژه مربوط به مکتبی که هنرمند در آن به آفرینش اثر هنری‌اش می‌پردازد است. «مکتب» برخلاف معادل انگلیسی آن “School” مربوط به آموزش آکادمیک نیست بلکه به گروهی از هنرمندان که در یک زمان خاص و به طور معمول در یک منطقه جغرافیایی با یک شیوه و سیاق کار می‌کنند دلالت دارد. پس سبک بدون درنظر گرفتن مکان و زمان معنایی ندارد و به همین دلیل است که در تاریخ هنر دوره‌ی باستان واژه‌‌ی سبک درمورد یک ملت نیز به کار می‌رود مثل سبک هنر مصریان باستان.

انواع سبک

سبک‌ها و مکتب‌ها می‌توانند منطقه‌ای و ملی یا جهانی باشند. البته تفکیک این دو تاحدودی مشکل است زیرا کشور و یا شهر خاص در طول سالیان دراز زادگاه مکتب‌های هنری و مراکز آموزشی بودند که هنرمندان از ملیت‌های گوناگون (اما اکثراً اروپایی) در آنجا به فعالیت می‌پرداختند برای مثال کشور ایتالیا که رهبری تحولات هنری غرب را برای چند قرن برعهده داشت و مهد هنرمندان و نقاشان بزرگی مثل داوینچی، رافائل و میکل آنژ است.

با مکتب‌های جهانی در مطالب بعدی و با پایان دوره‌ی باستان که به زودی به آن خواهیم پرداخت، آشنا خواهیم شد و تمایز بین ایهام «گوتیک»، اغواگری «منریسم» و تصنع گری «روکوکو» را خواهیم فهمید و با هم به دل تولد دوباره هنر در «رنسانس» خواهیم رفت و سرانجام خواهیم فهمید آیا هنر مدرن «بد» است یا نه؟

سبک شخصی هنرمند:

یک هنرمند جوان در ابتدای کار هنری‌اش معمولا سبک ویژه خودش را ندارد او به تدریج می‌آموزد اما نه فقط از طریق مشاهده‌ی جهان اطرافش بلکه از منظر نگاه سایر هنرمندان و به تدریج خواهد فهمید که اشیا را چگونه می‌توان مستقل از کارکردشان، به صورت اشکال یا حتی فقط با توجه به رنگ مایه‌ی آن دید و از طریق مشاهده و تقویت آن با تمرین و بررسی آثار هنرمندان نگاه خود را ژرف تر خواهد کرد و سرانجام با کمک آنچه از هنرمندان دیگر آموخته و توانایی‌ها و سلیقه‌ی شخصی‌اش، دریچه‌ای خواهد ساخت که با آن به جهان خواهد نگریست و سبک خود را خواهد ساخت. البته این نگاه تا حد زیادی تحت تاثیر شرایط زمانه‌ای است که هنرمند در آن زندگی می‌کند پس می‌توان بار دیگر رابطه‌ی نزدیک سبک با زمان و مکان پی برد.

اگر به تاریخ هنر علاقه‌مندید، فرم در تاریخ هنر به چه معناست؟را هم مطالعه کنید 🙂